سیاه دانه و خواص درمانی آن
در متون طب سنتی برای سیاه دانه خواص مقوی و منحصر به فردی ذکر شده است. بسیاری از حکما و اطبای طب سنتی ایران، هند و چین از سیاه دانه، روغن و عصاره آن به صورت موضعی و خوراکی برای درمان بسیاری از بیماریها و اختلال های جسمی استفاده میکنند. به اعتقاد این گروه از درمانگران مصرف سیاه دانه میتواند در درمان بسیاری از بیماری ها از قبیل بیماری های دستگاه کلیه، دستگاه گوارش (مثل نفخ، تورم معده، زخم معده) و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری های مزمن و سرطان موثر باشد. مصرف موضعی و خوراکی سیاه دانه علاوه بر جنبه درمانی در حوزه بهداشت و زیبایی نیز کارکردهای متنوعی دارد که مهم ترین آن درمان جوشهای چرکی و ناشی از چربی پوست است.
سیاه دانه برای درمان بسیاری از بیماریها مفید است ، اما مصرف بیرویه آن گاهی اوقات نیز برای بدن ضررهایی دارد. در ادامه به برخی از خواص سیاه دانه میپردازیم.
درمان نفخ دردناک شکم
نفخ یکی از شایعترین اختلال هایی است که امروزه بسیاری از مردم آن را تجربه میکنند. پیدایش این اختلال رابطه زیادی با شیوه زندگی و نوع رژیم غذایی و حتی زیاده روی در مصرف غذاها دارد. از دیدگاه درمانگران طب سنتی مصرف سیاه دانه می تواند نفخ و دردهای ناشی از آن را در بیشتر افرادی که به نفخ معده دچار هستند درمان کند. البته در برخی متون اشاره شده در صورتی که پودر تخم سیاه دانه را با پودر دارچین مخلوط کرده و اندکی از این مخلوط را روی غذایشان بپاشند به درمان نفخ معده کمک و دردهای ناشی از آن را کنترل می کند.
جلوگیری از سرماخوردگی
سیاه دانه خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی دارد؛ بنابراین می تواند از بیماریهای مربوط به سرما مانند سرماخوردگی، برونشیت، آنفلوانزا و غیره پیشگیری کند. این دانه های ریز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شوند و سرماخوردگی را از شما دور میسازند. توجه داشته باشید که مصرف مرتب سیاه دانه و همچنین روغن آن در برنامه ی غذایی تاثیر فوق العاده ای روی تقویت سیستم ایمنی بدن دارد و شما را در برابر بیماریهای زمستانی مصون میکند. معمولا ایرانیها از این دانهها در ترکیب ترشیجات استفاده میکنند. می توانید به خورشها، ماست یا سالادهایتان نیز سیاه دانه بزنید و از خواص آن نهایت استفاده را ببرید.
مقابله با خستگی
سیاه دانه سرشار از مواد مغذی و مواد معدنی است؛ به همین دلیل باعث تقویت بدن شده و مانع از کاهش انرژی میشود. اگر مدتی است که از احساس خستگی مداوم شکایت دارید حتما روغن سیاه دانه را به برنامه ی غذایی تان اضافه کنید. به جای اینکه برای کسب انرژی به مصرف بیش از اندازه ی قهوه رو بیاورید بهتر است صبح ها به چایتان چند قطره روغن سیاه دانه، کمی عسل و چند پر نعنا اضافه کنید. این کار را به مدت ۱۰ روز ادامه دهید. خواهید دید که به مرور انرژی از دست رفته برگشته و انرژی تان چند برابر می شود.
برای طراوات پوست
در برخی متون طب سنتی به این نکته اشاره شده که استفاده موضعی از تخم سیاه دانه و روغن کنجد برای درمان جوشهای زیرپوستی بسیار موثر است. این درمان گران برای تهیه این ترکیب به بیماران شان توصیه می کنند روغن کنجد و پودر سیاه دانه را با یکدیگر ترکیب کرده و آن را روی پوست صورت ماسک کنند. استفاده از این ترکیب به مدت ۲ هفته به بهبود جوشهای زیرپوستی منجر میشود، اما هنگام استفاده از این ترکیب باید مراقب بود که بیش از اندازه از این روغن روی پوست استفاده نکنید چرا که استفاده بیش از اندازه از انواع روغنها موجب بسته شدن منافذ پوستی میشود. برای استفاده از این ترکیب باید سرانگشتانتان را اندکی به این روغن آغشته کنید و روی پوست تان ماساژ دهید.
ایمنی از زکام
امام رضا علیه السلام درباره خواص اعجاب انگیز سیاه دانه می فرماید: در سیاهدانه برکت است. در چهل چیز خداوند برکت قرار داده ازحبوبات و جمادات هم سیاهدانه را بر گزیده است.
مطابق توصیه امام رضا علیه السلام سیاه دانه و بوییدن گل نرگس خاصیت ایمنی در برابر زکام را دارند. امام رضا (ع) می فرماید: وَلیشُمَّ النَّرجِسَ ؛ فَإِنَّهُ یأمَنُ الزُّکامَ ، وکذلِک الحَبَّهُ السَّوداءُ،؛ گل نرگس ببویید؛ زیرا از زکام، ایمنى مىبخشد و همچنین است سیاه دانه.
نکاتی درباره سیاه دانه
سیاه دانه خواص درمانی بی شماری دارد که در کنار برخی گیاهان یا روغن های طبیعی دیگر میتواند تاثیرات درمانی موثر و کم نظیری در کنترل بیماری ها و درمان آنها داشته باشد.
در احادیث پزشکی فراوانی نیز به خوردن سیاه دانه سفارش شده و از نقش آن در سلامتی سخن به میان آمده است. دانش امروزی هم سیاه دانه را لاغر کننده، رقیق و خارج کننده اخلاط سینه، تصفیه کننده خون، دافع اخلاط زیان آور، زیاد کننده ادرار و شیر، خشک کننده ترشحات زخم ها و تراوش ندول چرکی و غرورها، خنثی کننده خون کثیف شده به علت سردی و بخور و اسپری آن را دورکننده حشرات، ضداسپاسم و قولنج، مسکن سرفه، ضد تنگی نفس افراد آسمی با عسل و نافع برای استفراغ خونی و خونریزی سینه، ضد یرقان و عطش و نارسایی کبد و طحال میداند.
مخلوط پودر سیاه دانه و عسل به ترتیب به میزان ۲۵ و ۱۰۰ گرم و میل کردن آن هنگام سردرد به تسکین دردهای ناحیه سر و جمجمه کمک میکند. افرادی که بعد از ابتلا به سرماخوردگی مدام عطسه میکنند، میتوانند جوشانده مخلوط سیاه دانه بوداده و روغن زیتون را به مدت یک دقیقه روی پیشانی خود مرهم کنند. این مخلوط به آنها کمک می کند تا از شر عطسه ها خلاص شوند. برخی از درمانگران طب سنتی بر این باورند که سیاه دانه جویده شده و ترکیب شده با بزاق دهان موجب درمان زگیل می شود. افراد مبتلا به سینوزیت بهتر است در فصل پاییز هفته ای یک بار از بخور سیاه دانه استفاده کنند. مصرف سیاه دانه در وعده های غذایی برای خانم های سردمزاجی که شیر آنها برای نوزادشان کم است موثر است و به مرور موجب افزایش شیر آنها میشود.