خواص و مضرات روغن سویا
بسیاری از افراد بر این باورند که با اضافه کردن روغن سویا سبب سالمتر و مغذی شدن وعدههای غذایی میشوند، در این حال ما به بررسی خواص و مضرات روغن سویا میپردازیم.
پژوهشگران بر این باورند، استفاده از روغن سویا در رژیم غذایی میتواند باعث اضافه وزن و چاقی شود. بر اساس تحقیقی که مشروح آن در مجله Plos one منتشر شده است بررسی روی موشها نشان داده روغن سویا که در مواد غذایی صنعتی مثل مارگارین و سرکه موجود است میتواند زمینهساز دیابت و چاقی باشد. روغن سویا ۶۰ درصد روغن مصرفی را در صنعت به خود اختصاص داده است. به گفته محققان دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید آمریکا از بدترین مواد غذایی که باعث چاقی و ابتلا به دیابت نوع ۲ میشود میتواند به فروکتوز، روغن نارگیل و روغن سویا اشاره کرد. برای اثبات این قضیه محققان در بررسیهای خود ۴ گروه از موشها را زیرنظر گرفتند.
در رژیم غذایی گروه اول بیش از ۴۰ درصد روغن نارگیل (معادل روغن مصرف مردم آمریکا) در گروه دوم ۲۰ درصد روغن نارگیل و ۲۰ درصد روغن سویا و به ۲ گروه دیگر رژیم فروکتوز (معادل میزان مصرف آمریکاییها) دادند. در هر ۴ گروه میزان کالری مصرفی یکسان بود. نتایج بررسیها نشان داد گروهی که در رژیم غذاییشان روغن سویا بود ۲۵درصد بیش از گروهی که رژیمی بر پایه روغن نارگیل داشتند و ۹ درصد بیش از کسانی که رژیم فروکتوز داشتند وزن اضافه کردند.
گروهی که رژیم فروکتوز داشتند ۱۲ درصد بیش از گروهی که رژیم روغن نارگیل داشتند وزن اضافه کردند. همچنین مشاهده شد موشهایی که در برنامه غذاییشان روغن سویا داشتند دچار آسیبهای کبدی شدند و بدنشان نسبت به انسولین مقاوم شد.
تولید روغن مایع در ایران که ماده اولیه آن اکثرا سویا میباشد همراه با تدابیر حفاظتی نیست یعنی به بطور سهمی هیدروژنه میشود و نه اسیدهای چرب اشباع شده اضافی گرفته میشود، نه دستگاههای تصفیه و بخصوص مراحل بعد از بی بو کردن، از فولاد زنگ نزن هست و نه زیر چتر حفاظتی اَزت قرار میگیرد، هم در آشپزخانه مصرف میشود و هم حرارت بیش از ۱۸۰ درجه سانتیگراد میبیند.
بسیاری از متخصصان تغذیه معتقدند این روغنها اصولا نباید به مصارفی برسد که لازمه آن حرارت دیدن است چه رسد به اینکه اکثر این اغذیه که خوارک قسمت مهمی از شهر نشینان ما شده تحت حرارتهای بیش از ۱۸۰ درجه سانتیگراد فراهم میگردد.
مصرف مقادیر زیادی از روغن سویا میتواند سبب تولید هورمون استروئید در بدن شود و به همین علت خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را در افراد افزایش میدهد و همچنین موجب بلوغ زودرس در دختران میشود و رشد فیزیکی را در پسران نوجوان به تاخیر میاندازد.
این ماده غذایی به علت دارا بودن مقدار زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع با چند باند دوگانه، از مقاومت بسیار پایینی برخوردار است و لذا برای سرخ کردن، مناسب نیست. به علت تماس مستقیم روغن با اکسیژن و رطوبت موجود در ماده سرخ شونده در دمای بالا، واکنشهایی نظیر پلیمریزاسیون، هیدرولیز، ایزومریزاسیون و سیکلیزاسیون رخ میدهد که حاصل آنها مادهای شمیایی با ترکیبات متفاوت است که رابطه تنگاتنگی با سلامتی مصرف کننده دارد.
با این حال از جمله خواص دانه سویا میتوان به این نکته اشاره کرد که، در کشورهایی که فرآوردههای سویا مصرف میشود، میزان بیماریهای قلبی و عروقی پایین است و همچنین مطالعات نشان داده است که مصرف غذاهای حاوی سویا یا سایر فرآوردههای آن، موجب پیشگیری بسیاری از سرطانها، از جمله سرطانهای وابسته به هورمون، پستان و پروستات و غیره میشود.