یاغلی کوکه – نان روغنی سنتی آذربایجان
در گذشته خیلی از شهرهای ایران و علی الخصوص شهر و روستاهای کوچک که فاقد نانوایی بود مردم خودشان نان تهیه میکردند. بطوری که در خانهای که نان طبخ میشد بو و عطر آن تا چند محل آن طرفتر میرفت. استفاده از گندم مرغوب برای تهیه آرد باعث بدست آمدن نان با کیفیتی میشد. در شهر و روستاهای مختلف ایران انواع نان محلی خوشمزه طبخ میشده است.
کوکه یکی از انواع نانهای محلی مربوط به خطه آذربایجان است که در بسیاری از مراسم مذهبی همانند محرم و ماه رمضان تهیه میشود و طرفداران بسیاری دارد. کوکه در اصل نان روغنی زنجبیلی است که به دو صورت ایشلی کوکه (مغزدار) و یاغلی کوکه (ساده) تهیه میشود. خیلی از مردان ترک عاشق یاغلی کوکه تهیه شده با تورتا (دوغ سرخ شده کره محلی) هستند و اولین جملهی بعد از خوردن این نان میگویند این است که “آلاه هچ اودن، بو ایئینه اسگیه المه” یعنی خداوند هیچ خانهای را بدون بوی خوش نان نگذارد.
یاغلی کوکه نان روغنی زنجبیلی است که از ماحصل ترکیب آرد و خمیر مایه ، شیر و آب، تورتا و ساری یاغ (روغن زرد حیوانی) و شکر و زنجبیل تهیه میشود که هم درون تنور یا فر و روی اجاق گاز میتوان آن را درست کرد. در برخی مناطق آذربایجان با خمیر بسیار مرغوب و در برخی مناطق با خمیر نانی که به دیواره تنور نمیچسبیده و ریخته است یاغلی کوکه درست میکنند. و در نهایت روی آن را با زرده تخم مرغ و زعفران دم کرده یا بطور سنتی با تاغلار گلی زرینه میکنند.