فالوده – Faloodeh

فالوده یا پالوده از انواع دسرهای یخی ایرانی است که از رشته‌های باریک نشاسته به همراه آب و شکر تشکیل می‌شود. فالوده را بیشتر با آبلیمو، عرق نسترن، شربت آلبالو و گلاب طعم‌دار می‌کنند.

فالوده جزء خوراک‌های بسیار قدیمی ایرانی است که برخی پژوهشگران معتقدند ریشه آن به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد. فالوده در لغت دهخدا به معنای «شربتی که با برف یا یخ و رشتۀ نشاسته یا سیب رنده‌شده درست می‌کنند» آمده است. پالوده نیز که یک واژه کاملا پارسی است به معنای پالایش و تصفیه شده ذکر می‌کنند. از تاریخچه پیدایش فالوده اطلاعات کاملی در دست نیست اما بطور کلی دو نظریه درباره فالوده مطرح شده است که در ذیل به توضیح آن می‌پردازیم.

تعداد اندکی از پژوهشگران معتقدند پالوده ابتدا یک دسر شبیه حلوا بوده است که از پودر بادام، شکر، آرد و شربت نشاسته تهیه می‌شده است. آن‌ها اعتقاد دارند پالوده در دوران خلافای اسلامی به کشورای عربی رفته و دسر فالوذج عربی همان پالوده‌ی ایران باستان است. در اکثر لغت نامه‌ها نیز فالوذج را معرب واژه پالوده می‌دانند. چیزی که مسلم است فالوذج امروزی که بیشتر اعراب آن را تهیه می‌کنند هیچ شباهتی به فالوده ایرانی ندارد.

در نظریه دوم که بیشتر افراد به آن معتقدند در قرن‌های گذشته صنعت نساجی در کشور و علی الخصوص استان‌های جنوبی بسیار رواج داشت. یکی از محصولاتی که در این صنعت استفاده می‌شده نشاسته بوده است. در آن دوران صنعتگران نشاسته را در اختیار بافنده قرار می‌دادند که معمولا مقداری از آن باقی می‌ماند. چون بافندگان می‌دانستند که نشاسته از غلات تهیه می‌شود و دارای ارزش غذایی است به این فکر افتادند که از آن استفاده کنند. بنابراین با پالایش و تصفیه نشاسته و با اضافه کردن شربت قند یا گلاب توانستند نوعی دسر تهیه کنند و چون این دسر از عمل پالایش یا پالودن نشاسته بدست می‌آید آن را پالوده نامیدند.

نکته جالب توجه اما این است که به نسبت گرمی یا خنکی هوا این محصول را یا کاملا مایع، یا نیمه مایع، یا غلیظ و حتی جامد تهیه می‌نمودند. بطور مثال در استان‌های کرمان و یزد, پالوده بسیار پر آب بود و برای رفع عطش مصرف می‌گردید، ولی در شهرهای دیگر به نسبت خنکی هوا از آبکی بودن آن تدریجا کاسته می‌شد بدون آنکه مواد اولیه آن که همان نشاسته تصفیه شده و گلاب یا هل و قند باشد تغییر کند. در شیراز آن را به صورت رشته‌های نشاسته‌ای همچون بستنی و با همین نام اما معرب شده آن، فالوده می‌نامیدند.

در نهایت باید گفت که پالوده یا فالوده یکی از دسرهای خوشمزه یخی کاملا ایرانی است که از دیرباز در انواع مختلفی تهیه می‌شده است و چون از عمل پالودن نشاسته بدست می‌آمده به همین نام این دسر را می‌شناسند. هم اکنون فالوده شیرازی پرمصرف‌ترین انواع فالوده در کشور است، البته فالوده کرمانی و یزدی نیز طرفداران بسیاری دارد.

(5 رای، میانگین : 4٫60 از 5)

Loading...