طرز تهیه نان سنتی آذربایجان – یاغلی کوکه
کوکه یکی از انواع نانهای محلی مربوط به خطه آذربایجان است که در بسیاری از مراسم مذهبی همانند محرم و ماه رمضان تهیه میشود و طرفداران بسیاری دارد. کوکه در اصل نان روغنی زنجبیلی است که به دو صورت ایشلی کوکه (مغزدار) و یاغلی کوکه (ساده) تهیه میشود.
مواد لازم :
شیر یا مخلوط شیر و آب ۳ پیمانه
خمیر مایه فوری ۱ قاشق سوپخوری
نمک ۲ قاشق چایخوری
آرد سنگک ۸ پیمانه
تورتا نصف پیمانه یا کره ۱/۳ پیمانه
سارییاغ یا روغن مایع ۲ قاشق غذاخوری
شکر ۱ قاشق سوپخوری (در صورت استفاده از خمیر مایه معمولی)
پودر زنجبیل ۱ قاشق سوپخوری
مواد لازم برای روی نان :
زرده تخم مرغ ۱ عدد
زعفران دمکرده ۱ قاشق غذاخوری
شیر ۱ قاشق غذاخوری
کنجد و سیاهدانه به مقدار لازم
دستور تهیه :
تورتا و نمک را درون شیر بریزید تا تورتا با شیر کاملا مخلوط شود. شیر را روی شعله بگذارید تا کمی گرم شود و تورتا با شیر کاملا مخلوط شود. خمیر مایه را داخل شیر بریزید. زنجبیل و سارییاغ را نیز اضافه کنید، سپس آرد را کم کم به مخلوط شیر اضافه کنید و شروع به ورز دادن خمیر کنید. یکبار دست را به آرد بزنید و خمیر را ورز دهید و بار دیگر دست را با روغن چرب کنید و خمیر را ورز دهید. این کار را چند بار تکرار کنید تا خمیر یکدست شود و چسبندگی نداشته باشد. سعی کنید چسبندگی خمیر را با ورز دادن بگیرید اضافه کردن زیاد آرد باعث سفت شدن خمیر میشود و بعد از پخت، نان تردی نخواهد داشت.
در آخرین مرحله دست را با روغن چرب کنید و خمیر را به شکل توپ در بیاورید. سپس آن را داخل یه کاسه یا ظرف مناسب بگذارید و روی آن یک پارچه تمیز بکشید. پارچه نباید با خمیر تماس داشته باشد. خمیر را تابستان در محیط آشپزخانه و در زمستان بهتر است نزدیک منبع گرما مثل شوفاژ یا بخاری حدود دو ساعت قرار بدهید تا خمیر به عمل بیاید و حجم آن دو برابر شود. سپس خمیر را با دست کمی ورز بدهید تا حبابهای خمیر گرفته شود.
داخل تابه یا قالب مورد نظر را چرب کنید و خمیر را داخل تابه باز کنید، روی ظرف را بپوشانید دوباره به مدت بیست دقیقه خمیر را استراحت دهید. بعد از این مدت روی نان را به دلخواه شکل بیندازید و شیر و زرده تخم مرغ و زعفران را مخلوط کرده و روی نانها بمالید و روی آن کمی کنجد و سیاهدانه بپاشید. سپس به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه با حرارت ۱۸۰ درجه سانتیگراد در فر بگذارید تا بپزد.
اگه تمایل داشتید نان یاغلی کوکه را روی گاز بپزید، روی شعله اجاق گاز شعله پخش کن بگذارید و حرارت را کم کنید. سپس تابه را روی حرارت بگذارید و روی درب آن را دمکنی بکشید و درب تابه را بگذارد. پانزده دقیقه بعد وقتی یک طرف نان طلایی شد آن را برگردانید تا طرف دیگر نان هم پخته شود. در اواخر طبخ درب ظرف را برداشته و روی آن را مواد زعفرانی بزنید و درب را بگذارید تا کمی طلایی شود. اگر یک کاسه آب در زمان پخت نان داخل فر قرار دهید، نانتان خشک نخواهد شد.
نکات :
مقدار زنجبیل بستگی به ذائقه خودتان دارد می توانید آن را کم یا زیاد کنید.
با این مقدار مواد اولیه ۳ نان یوغلی کوکه به قطر ۲۰ سانتیمتر تهیه می شود. در صورتی که خمیر را به اندازه یک نارنگی کوچک بردارید تعداد نانها بیشتر میشود.
اگر از خمیر مایه معمولی استفاده میکنید، ابتدا مقدار آن را ۱.۵ برابر کنید و سپس خمیر مایه و یک قاشق شکر و نصف فنجان آب گرم را مخلوط کرده و ده دقیقه بگذارید تا خمیر مایه فعال شود و پف کند. سپس بقیه مراحل را ادامه دهید. ضمنا این مقدار آب را از آب یا شیری که برای تهیه خمیر استفاده میکنید، کسر نمایید.
دستتون درد نکنه قدیما مادربزرگم خدابیامرز که اهل میانه بود این نان خوشمزه را برای همه خانواده درست می کردن. منم که خیلی دوست داشتم می گفتم زیاد درست کنین و نگران نباشین بیات و سفت نمیشه چون من همشان را در فریزر نگه می دارم.
با سلام. مادربزرگ من اهل خامنه بود. روحش شاد. ازین نون تو فر برامون درست میکرد و روش یه عالمه گردو و بادوم میذاشت خیلی هم خوشمزه میشد. الان که نیست ما مجبوریم سفارش بدیم از تبریز برامون بفرستن… یادش بخیر..
واقعا قدیما دستشان درد نکنه
عالی