آشنایی با تباهگ و استانبولی بلوچی
تباهَگ یا تباهِگ یکی از خوراکهای سنتی سرزمین اساطیری ایران، سیستان و بلوچستان است. تباهگ در اصل یک روش نگهداری از گوشت است که بعد از آماده شدن، از آن استانبولی بلوچی تهیه میکنند. فرهنگ غذایی مردم سیستان و بلوچستان پر از ناشناختههای جذاب برای مردمی است که تا به حال به آن جا سفر نکردهاند و از طعم جادویی خوراکهای آنان نچشیدهاند.
در گذشتههای دور که امکان نگهداری طولانی مدت گوشت فراهم نبود، مردم این خطه گوشت گوسفند را نمک سود کرده و در آفتاب خشک میکردند تا بتوانند مدت طولانیتر آن را نگهداری کنند. در این روش قصابان ماهر پس از ذبح گوسفند، گوشت آن را به صورت ورقههای نازکی برش میدادند. سپس گوشت را بوسیله نمک و پودر انار (در زبان محلی انار دانَگ گفته میشود) که از ماحصل کوبیدن دانه انار خشک شده بدست میآید، میپوشانند. این گوشتها را معمولا به مدت ۱۰ روز در فضای باز و زیر نور تابش آفتاب قرار میدادند. همچنین برای اینکه از نفوذ گرد و غبار به گوشت جلوگیری کنند یک پارچه نازک را روی آنها میگذاشتند. پس از آماده شدن، آنها را در مشک نگهداری میکردند.
سابقه تهیه تباهگ در بلوچستان به چندین قرن میرسد. مردمان بلوچ معمولا از آن، استانبولی بلوچی تهیه میکنند که این غذا در فصول سرد سال و البته ماه رمضان بیشتر طبخ میشود. گرچه امروزه وسایل مختلفی برای حفظ مواد غذایی وجود دارد اما همچنان استفاده از این روش برای نگهداری گوشت در سیستان و بلوچستان رایج است.
برای تهیه استانبولی بلوچی، تباهگ را در آب به همراه نمک و فلفل به مدت ۱ ساعت میجوشانند. آب گوشت را برای پخت برنج نگه میدارند. سپس پیاز خرد شده را با مقداری گوجهفرنگی تفت میدهند. به این مواد تباهگ پخته شده را اضافه میکنند تا مدت زمان کمی بماند. مقدار مناسبی آب که برای تهیه استانبولی مناسب باشد را به قابلمه خود اضافه میکنند. پس از جوش آمدن آب برنج را به قابلمه افزوده و اجازه میدهند تا به مدت تقریبا ۱ ساعت بپزد و استانبولی آماده شود. البته برخی معتقدند تفت دادن تباهگ باعث از بین رفتن طعم آن میشود، برای همین پس پخته شدن در آب، به آن برنج اضافه میکنند تا بصورت استانبولی آماده شود. در نهایت استانبولی بلوچی را با ترشی لیمو سرو مینمایند.