آشنایی با خواص و مضرات خرمالو
Persimmon
خُرمالو درختی از گیاهان گلدار دولپه‌ای است که در راسته خلنگ‌سانان و تیره خرمالوئیان قرار می‌گیرد. خرمالو رسته‌ای است که تقریباً دارای ۵۰۰-۴۵۰ گونه برگریز و درختان همیشه سبز میباشد. خرمالو با نام علمی Ebenaceae دارای برگ‌های ساده و منفد با گل‌هایی عموما تک جنس هستند و تخمدان آنها چند خانه‌ای و دارای دیواره بندی کامل است و در هر خانه آن یک یا دو تخمک وجود دارد. بیشتر این گونه‌ها بومی مناطق گرمسیر هستند و تنها تعداد کمی از آنها در آب و هوای معتدل گسترش دارند. میوهٔ این گیاه که خوراکی است نیز «خرمالو» نامیده می‌شود. نام خرمالو ترکیبی است از دو واژهٔ خرما و آلو.
گیاه شناسی :
گل‌ها در این گیاهان تک جنس یا دو پایه‌اند. کاسه گل پیوسته کاسبرگ و جام نیز همیشه پیوسته است. گلبرگ‌ها فاقد زایده زبانکی و نافه معمولا شامل ۲ چرخه پرچم مستقر روی لوله جام است. در برخی جنس‌ها یک چرخه از پرچم‌های نافه از بین می‌رود و در بعضی از آنها نیز پرچم‌ها به علت انشعاب تکثیر پیدا می‌کنند. مادگی ایزومر، شامل ۴ یا ۵ برچه به صورت تخمدانی زیرین با خانه‌های متعدد است.
تمکن محوری و هر خانه تخمدان در ابتدا محتوی دو تخمک است ولی بعدا بر اثر ایجاد برآمدگی در خانه‌ها، هر خانه آن به دو خانه کوچک‌تر که هر یک محتوی یک تخمدان است تقسیم می‌شود. تخمدان در راس به چندین خامه آزاد و مستقل منتهی می‌شود. میوه سته و گاهی مانند خرمالوی معمولی (دیوسپیروس کاکی) به بزرگی یک سیب یا نارنج و به رنگ نارنجی است.
درخت خرمالو در اصل بومی چین و ژاپن است. این درخت از گذشته‌ای نسبتا دور وارد ایران و امروزه در بیشتر نقاط کاشته و تکثیر می‌شود. خرمالو در ایران دارای واریته‌های مختلف است. در برخی از واریته‌ها میوه کاملا کروی و در برخی دیگر نسبتا کشیده است. بخش گوشت‌دار میوه محتوی مقدار زیادی مواد قندی ، تانن و ویتامین است. در برخی از واریته‌های پرورش یافته، میوه فاقد تانن است. دانه دارای آلبومن شاخی و گیاه فاقد لوله‌های شیرابه‌ای است.
تاریخچه :
اولین مدارک راجع به کشت و کار این گیاه در چین بدست آمده که مربوط به چند قرن قبل از میلاد است. چنانچه گفته می‌شود خرمالو در قرن ۷ میلادی به ژاپن و در قرن ۱۴ میلادی به کره راه یافت، در اوایل قرن ۱۷ به جامعه اروپایی معرفی گردید و در پایان قرن ۱۹ خرمالو در سرتاسر جهان شناخته شده بود و در بسیاری کشورها مورد توجه قرار گرفت. خرمالو ژاپنی برای اولین بار در سال ۱۸۵۱ توسط یک دریاسالار آمریکایی از ژاپن به آمریکا برده شد. اما برخی معتقدند بذر خرمالو سال‌ها قبل به امریکا برده و کشت می‌شده است اما به دلیل وجود سرمای فراوان این تجربه ناموفق ماند.
انواع خرمالو :
درخت یا درختچه‌هایی با برگ‌های متناوب، کامل و چرمی و نسبتا ضخیم هستند. گل‌های آنها دو پایه، دارای کاسه‌ای با ۴ تا ۶ لبه و جامی لوله‌ای یا زنگ مانند با ۴ تا ۶ لبه است. تعداد پرچم‌ها از ۸ تا ۵۰ عدد تغییر می‌کند و غالبا ۱۶ عدد است. تخمدان دارای ۸ تا ۱۲ خانه است و در گل‌های نر به علت عدم رشد از بین می‌رود. خامه‌ها ۲ تا ۴ عدد هستند و کم و بیش در پایه بهم پیوسته‌اند. میوه سته کروی و دارای ۴ تا ۸ خانه است. دانه پهن دراز، با سطح پشتی محدب و در طرفین فشرده است. این جنس در ایران ۲ گونه دارد. یکی از گونه‌ها که در تمام جنگل‌های مرطوب شمالی مانند مازندران، آستارا، طالش، نور، گرگان و بالاخره در تمام جنگل‌های ساحلی تا ارتفاع ۱۱۰۰ متر می‌روید.
گونه دیوسپیروس لوتوس نام‌های محلی گوناگون دارد و به آن خرمندی، امبرو، اربا، اربه و خرمندیل می‌گویند. از چوب سخت و سنگین این درخت در ساختن ماسوره‌های نساجی استفاده می‌شود. گونه دیگر آن دیوسپیروس تومانتوزا است که درختانی با قد متوسط هستند و در بلوچستان به نام محلی تامیرو نامیده می‌شوند. خرمالوی معمولی دیوسپیروس کاکی غالبا کاشته می‌شود و واریته‌ای از آن را که فاقد دانه است از طریق پیوند با پایه دیوسپیروس لوتوس تکثیر می‌کنند. گونه دیوسپیروس ویرژینیانا، که میوه‌ای نسبتا بزرگ‌تر از خرمالوی معمولی دارد، در ۴۰ سال پیش به نام خرمالوی ژاپنی وارد ایران شده و در بیشتر نواحی مازندران کاشته می‌شود.
خرمالوی ژاپنی (Diospyros kaki) گونه‌ای است که در سطح وسیعی و به جهت میوه خوشمزه آن کشت می‌شود. این گونه که بومی چین میباشد، خوش طعم بوده و برگ‌هایی پهن و سفت دارد. ابتدا به جهت استفاده از میوه آن، در سایر نواحی آسیای شرقی پرورش یافت و بعدها در دهه اول سده نوزدهم به کالیفرنیا و جنوب اروپا معرفی شد.
میوه خرمالو :
میوه بسیاری از گونه‌های خرمالو خوراکی میباشد. رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است و قطر آنها بنابر گونه بین ۲ تا ۸ سانتیمتر است. معمولا پس از چیدن کاسه گل همراه با میوه باقی می‌ماند. شکل خرمالو بر اساس گونه آن ممکن است کروی یا شبیه بلوط باشد. آنها دو گونه گس و غیر گس دارند. میوه‌های گس تا قبل از زمان پخته شدن گس هستند و هنگامی که می‌رسند شیرین و نرم می‌گردند.
گونه‌های غیرگس زمانی که کال هستند کمتر گس می‌باشند و حالت گسی خود را خیلی زودتر از دست می‌دهند. آنها در حالت رسیده سفت می‌باشند. حالت گسی این میوه را می‌توان طی چند روزبا قرار دادن آن در معرض نور خورشید در سرما از بین برد، به این فرآیند bletting یا رسیدن میوه می‌گویند. خرمالو را می‌توان به شکل خام یا در غذا استفاده کرد. نوع غیر گس آن برای خوردن به شکل خام بهتر است. خرمالوی ژاپنی (گونه Hachiya) گونه‌های تجاری عبارت‌اند از:
♦ گس
۱. کره‌ای
۲. هاچیا
♦ غیرگس
۱. فویو یا خرمالوی ژاپنی
۲. جیرو
۳. هاناگوشو
خرمالوی خشک
خرمالوی خشک نوعی از خشکبار سنتی شرق آسیا است. معمولا در کشورهایی مثل کره، چین و ژاپن به روش خشک کردن در هوای آزاد تولید می‌شود و به عنوان یک میان وعده یا در تهیه دسر و انواع غذا استفاده می‌شود. برای فرآوری این محصول معمولا از خرمالوهای کال و گس استفاده می‌کنند و خرمالوی تازه زیاد مناسب این کار نیست. البته خرمالوهای خشک در هر کشور به روشی متفاوت تهیه می‌شود که بهترین آن خرمالوی خشک ژاپنی است که از گونه Diospyros kaki بدست می‌آید. در فرآیند ساخت خرمالوی خشک ژاپنی آن را مرتب ماساژ می‌دهند به همین علت مدل ژاپنی بافت بسیار متمایزی دارد.
خواص و مضرات خرمالو :
خرمالو سرشار از ویتامین آ و بتاکاروتن است. همچنین دارای مقدار قابل توجهی ویتامین های ب۱، ب۲، ب۳ و ث میباشد. در ضمن این میوه خوش رنگ و خوش طعم دارای مواد معدنی ضروری برای بدن مانند کلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است. هر یک از مواد معدنی فوق نقش مؤثری در سلامتی و تندرستی بدن ما دارند. اگر خرمالو به خوبی رسیده باشد، برای کودکان نیز میوه‌ای مفید محسوب می‌شود و در رشد و نمو آنها مؤثر است. در ضمن خرمالو میوه اشتها آوری است.
مصرف این میوه برای افراد مبتلا به نقرس و بیماری‌های کبدی و کلیوی بسیار مؤثر است. موادقندی خرمالو شامل لوولز و گلوکز است و با آن که مقدار آن ۲۰ درصد است، برای مبتلایان به بیماری قند ، زیان بخش نیست.
خرمالو حاوی مقدار زیادی پکتین است. پکتین یکی از انواع فیبرهای محلول در آب است که باعث کاهش چربی‌های خون می‌شود.
اسیدهای موجود در خرمالو عبارتند از: اسید مالیک، اسید سیتریک و اسید تارتاریک. سلولز موجود در خرمالو به طور نسبی کم است و از این نظر هضم آن آسان تر میباشد. خرمالو دارای مقدار کمی تانن نیز است، که گاهی ممکن است موجب یبوست شود.
همان طور که ذکر شد، خرمالو سرشار از ویتامین A است. چنانچه این ویتامین به مقدار کافی به بدن نرسد، نه تنها قدرت بینایی را کم می‌کند، بلکه باعث شکننده شدن پوست، ناخن و موها می‌شود. همچنین در میزان هوش و سلامت بدن نیز اختلال ایجاد می‌شود. می‌توان از آب خرمالو برای درمان زخم‌ها استفاده کرد. همچنین این میوه برای آفت دهان و گلودرد بسیار مفید است.
چوب درخت خرمالو :
چوب درخت خرمالو با نام آبنوس شناخته می‌شود که سنگین و محکم است و مغز چوب در چندین گونه گرمسیری به رنگ سیاه براق میباشد. گونه‌هایی که مغز چوب سیاه رنگ دارند بیشتر از نظر چوبشان اهمیت دارند تا میوه آنها.
پیشنهاد میکنیم این مطالب را هم بخوانید :
(4 رای، میانگین : 5٫00 از 5)
Loading...