شله مشهدی چیست ؟

آش شُله مشهدی را تقریبا می‌توان معروف و محبوب‌ترین آش مشهد و خراسان رضوی نامید. برای آشنایی با این آش جذاب و خوشمزه ابتدا بهتر است با کلمه شُلِه آشنا شویم. در فرهنگ ناظم الاطباء و لغت‌نامه دهخدا کلمه شُله این چنین تعریف شده است : «نوعی از غذا که برنج را در آبگوشت به طور هریسه (هلیم) می‌پزند که ناواقفان این دیار آن را شوله گویند.» البته در برخی فرهنگ لغت‌های دیگر کلمه شله بطور کلی به معنای آش آمده است. اشاره فرهنگ لغت‌های مختلف به معنای آش و آش برنج این نکته را بیان را می‌کند که چنین آشی می‌تواند از خوراک‌های باستانی و مشترک ملل مختلف می‌باشد، که در گذشت زمان دستخوش تغییرات مختلف شده و در نهایت شله مشهدی را ساخته است.

همان طور که بیان شد، شُله یا در معادل انگلیسی “Congee” یک آش یا شوربای بسیار قدیمی در منطقه آسیا است، که از آب‌گوشت و برنج تهیه می‌شده است. البته در کشورهای مختلف آسیا با توجه به شرایط کشاورزی و محصولات زراعی مواد اولیه این خوراک متغییر بوده است. درباره شُله مشهدی هر چند که از تاریخچه دقیق پیدایش آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما بنا بر باور برخی مردم و کارشناسان پیدایش شُله به زمان حمله مغول‌ها به ایران از سمت خراسان بر می‌گردد که به دلیل کمبود وقت و مواد غذایی هر نوع ماده غذایی که پیدا می‌شده‌است و در دسترس بوده درون دیگ‌های بزرگ ریخته و به هم می‌زدند و می‌پختند.

شله مشهدی که در مشهد فقط با نام شُله شناخته می‌شود از گوشت، ادویه‌جات و جبوبات فراوان تهیه می‌شود. این غذای لذیذ به علت دشوار بودن طبخ آن کمتر در منازل می‌پزند و بیشتر به عنوان غذای ثابت نذری و هیئت‌های مذهبی شناخته می‌شود. از نکات جالب شله مشهدی آداب و رسوم مربوط خاص طبخ آن است. در ایام مخصوصی همانند دهه اول محرم برای تهیه شله مشهدی دیگ‌های بزرگی بر پا می‌شود که چون تهیه این شله کار سختی است از عده‌ای عزاداران و البته چند شله‌پز برای تهیه آن استفاده می‌کرده‌اند.

از آنجایی گوشت و حبوبات شُله نیاز به زمان زیادی برای طبخ دارد از شب گذشته دیگ‌های شله‌پزی در هیئت‌ها و تکیه‌ها برپا می‌شود که یکی از مهم‌ترین رسوم مردم در هنگام طبخ شله «چمبه زدن» است. بنا بر اعتقاد و باور مردمان مشهد شرکت در مراسم هم زدن آش شله مشهدی (چمبه زدن) برای احترام و ادای دین و همچنین درخواست حاجت است، که تقریبا به عنوان بخشی از عزاداری نیر شناخته می‌شود.

در نهایت باید گفت آش شله مشهدی نه تنها یک خوراک بسیار پرطرفدار در مشهد بلکه به عنوان قسمتی از فرهنگ مردم شناخته می‌شود، بطوری که این غذا و آداب و رسوم تهیه آن در سال ۱۳۹۱ به عنوان میراث معنوی خراسان رضوی در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است. برای یادگیری طرز تهیه شله مشهدی به بخش آشپزی سایت مجله تصویری فرهنگ غذا مراجعه نمائید.

(10 رای، میانگین : 4٫90 از 5)

Loading...