کَره – Butter
کَره یک محصول لبنی است که حاوی ۸۰ درصد چربی شیر میباشد. کره از ماحصل چرخ کردن خامه شیر در چرخهای کرهگیری بدست میآید. کره به عنوان یک خوراک خوشمزه به تنهایی در وعده صبحانه یا به عنوان مکمل و طعم دهنده در بسیاری از دستورات آشپزی و شیرینیپزی استفاده میشود. کره از منابع مهم انرژی و ویتامین A است.
کره بطور سنتی از تکان دادن و به همزدن مداوم خامه تازه یا ماست تازه تهیه شده از شیر گاو، گوسفند یا گاومیش بدست میآید. کره مخلوطی از آب و پروتئینهای شیر است و ذرات چربی در این مایع، معلقاند. کره جامد است، اما در هوای اتاق به صورت نرم در میآید و به راحتی ذوب میشود. رنگ آن معمولاً زرد است، البته بین زرد پر رنگ تا تقریباً سفید متغیر است. رنگ کرهای که در زمستان تولید شود، زردتر است؛ به این دلیل که حیواناتی که از شیر آنها برای تهیهی کره استفاده میشوند، در زمستان علوفه تازه نمیخورند و از علوفههای ذخیره شده استفاده میکنند. کره در دورانهای مختلف به عنوان غذا، دارو و یا برای مصارف آرایشی به کار میرفته است.
در برخی از کشورها از نمک برای طعمدار کردن کره استفاده میکنند، اما در بسیاری از کشورها کره را با طعم شیرین یا مواد طعم دهندهی دیگری عرضه میکنند. کلمه butter از کلمه آلمانی butyrum که خود ریشه یونانی دارد گرفته شده است. در اصطلاح عامیانه کره به روغن یا چربی گفته میشود که در دمای محیط به صورت جامد باقی میماند از این رو برخی روغنهای گرفته شده از مغز آجیل همانند بادام زمینی یا پسته را به عنوان کره بادام زمینی یا کره پسته مینامند.
سابقه ساخت کره و استفاده از آن به عنوان محصول خوراکی یا دارویی به هزاران سال قبل باز میگردد. اولین کرهها را بیشتر از شیر بز یا گوسفند تهیه میکردند، چون در آن زمان هنوز گاو را برای استفاده از شیر آن اهلی نکرده بودند. قدیمیترین روش برای تهیه کره بدین صورت بوده که شیر را در مَشک یا کیسهای از جنس پوست بز میریختند و داخل آن را باد میکردند و میبستند. مشک را آویزان میکردند و با تکانهای مداوم از شیر یا همان خامه ترش شده شیر کره تهیه میکردند. هنوز در برخی مناطق آسیا و شمال آفریقا و حتی عشایر ایران از این روش برای تهیه کره استفاده میشود.
از گذشته تا بحال در بسیاری از کتابهای تاریخی، کتیبهها و نقاشیها به کره اشاره شده است. با وجود اینکه کسی از اولین مکان تولید کره اطلاعات دقیقی در دست ندارد ولی اولین شواهد ثبت شده را مربوط به کشور هند میدانند، که از حدود سه هزار سال پیش کره را در جشنهای مذهبی به یکی از خدایان به نام کریشنا Krishna پیشکش میکردند. در انجیل نیز نام کره به عنوان یکی از غذاهای سرو شده برای مهمانی حضرت ابراهیم ذکر شده است و در مرحله بعدی رومیهای باستان نام کره را ذکر کردهاند. رومیها برای چرب کردن پوست و به عنوان دارو از کره استفاده میکردند. ابزارهای کرهگیری در کشورهای مختلف متفاوت بوده است ولی موثرترین و بهترین وسیله را مردمان سرزمین سوریه و فلسطین از پوست بز ساختهاند و به مرور زمان به بسیاری از کشورها صادر کردند.
در گذشته از کره به عنوان سوخت چراغهای نفتی نیز استفاده میشده است، بطوری که در قرن شانزدهم میلادی اسقف اعظم کلیسای جامع فرانسه در پی کمبود نفت دستور داد تا از کره به عنوان سوخت چراغها استفاده شود.
تا پیش از تولید صنعتی کره، این محصول لبنی انواع مختلفی نداشت و بیشتر تغییر در رنگ و مزه آن بستگی به شیر پستانداران مختلف و البته تغذیه دامی که از آن شیر میگرفتند داشت. کرههای امروزی تقریبا در اوایل قرن ۱۹ میلادی رایج شد، بطوری که در روند ساخت آن، کره شیرین میشود و بیشتر کرههایی که امروزه مصرف میکنیم به کره شیرین معروف است اما در بسیاری از کشورها هنوز طعم سنتی کره که کمی نمکدار میباشد را به کره شیرین ترجیح میدهند. از معروفترین کرههای دنیا بر پایه منطقه جغرافیایی آنها میتوان به : کره نرماندی فرانسه، بوورد آردن بلژیک، بوور رُز لوگزامبورگ و مانته کولاده در اسپانیا اشاره کرد.
(Visited 2,256 times, 1 visits today)
به این مطلب امتیاز دهید: