طرز تهیه کماج بیرجندی – کماج قِلفی
کماج یا کماچ یا کوماج نوعی نان حجیم و گاها شیرین است که در بسیاری از نواحی ایران تهیه میشود. استان خراسان جنوبی همانند سایر استانها نانهای محلی بسیاری دارد. در گذشته این نان در ظروف مسی (کماجدان) و با گرمای حاصل از خاکستر هیزم یا ذغال پخته میشد. روشهای متعددی برای پخت نانهای کماج در ایران رایج است، اما در این مطلب طرز تهیه نان کماج بیرجندی را آموزش خواهیم داد.
مواد لازم :
شیر یک لیوان
آرد سبوسدار ۳ الی ۳.۵ لیوان
تخم مرغ ۱ عدد
روغن مایع نصف لیوان
پودر خمیر مایه ۱ قاشق مرباخوری
نمک ۲ قاشق چایخوری سرخالی
زردچوبه ۱ قاشق مرباخوری
تخم گشنیز ۱ قاشق مرباخوری
سیاهدانه ۱ قاشق مرباخوری
زعفراندم کرده به مقدار لازم مقداری
دستور تهیه :
تخم مرغ، شیر، روغن، نمک، زردچوبه، سیاه دانه، تخم گشنیز و دو قاشق مرباخوری زعفران دمکرده را با هم خوب مخلوط کنید. سپس آرد را الک کنید و به همراه پودر خمیر مایه به مخلوط اضافه کنید و خوب ورز دهید تا خمیر یکدستی بدست آید. آرد را تا اندازهای اضافه کنید که خمیر به دست نچسبد و خیلی سفت هم نشود. کف ظرفی را کمی آرد بپاشید و خمیر را داخل ظرف بگذارید. یک پارچهی تمیز روی ظرف بکشید و بگذارید به مدت دو ساعت در دمای محیط استراحت کند. هر چه دمای محیط گرمتر باشد خمیر زودتر پف میکند و آماده میشود.
پس از دو ساعت استراحت، خمیر را روی سینی فر به صورت گرد پهن کنید، اندازهی قطر خمیر به دلخواه شما میتواند کم یا زیاد شود. معمولا خمیر را به قطر ۲ سانتی متر پهن میکنند. از این خمیر دو عدد کماج به اندازهی بشقاب میوهخوری با قطر ۳ الی ۴ سانتیمتر بدست میآید. خمیر داخل فر پف میکند و قطر آن بیشتر میشود، پس اگر تمایل دارید کماج کوچکتری داشته باشید به هنگام پهن کردن خمیر، قطر آن را کمتر انتخاب کنید. بعد از اینکه خمیر را روی سینی فر پهن کردید، با چنگال روی آن را چندین سوراخ بزنید.
خمیر را داخل فری که از قبل گرم کردهاید، بگذارید به مدت ۳۰ دقیقه بماند. دقت کنید که در این سی دقیقه فر باید خاموش باشد و فقط از قبل گرم شده باشد. این استراحت باعث میشود که خمیر شما بعد از پخت کاملا مغز پخت شود. بعد از ۳۰ دقیقه استراحت دوم، فر را با ۱۶۰ درجهی سانتی گراد، به مدت ۳۰ دقیقه تنظیم کنید و فقط شعلهی پایین را روشن کنید. در دقایق آخر اگر تمایل به برشته شدن روی کماج دارید، چند دقیقه شعلهی بالای فر را نیز روشن کنید. بعد از پخت کماج را از فر بیرون بیاورید و روی آن را با کمی زعفران دمکرده و کره آبکرده چرب کنید.
نکات :
اگر تمایل به استفاده از سیاهدانه و گشنیز ندارید میتوانید آنها را حذف کنید یا بصورت آسیاب شده از آنها استفاده کنید.
بهتر است این نان را درون فر بپزید. پخت این کماج درون توستر یا ماکروفر به خوبی فر نخواهد شد.
بطور سنتی برای تهیه این نان از روغن زرد حیوانی استفاده میکردند، شما میتوانید از کره هم استفاده کنید.
استفاده از زعفران ضرورتی برای تهیه این نان ندارد اما برای طعمدهی بهتر از زعفران نیز میتوانید استفاده کنید.