نکاتی در مورد مصرف ماست و اسفناج

اسفناج یکی از سبزی‌های مقوی و پرخاصیت پاییزی است، که غذاهای بسیاری می‌توانید با آن درست کنید. یکی از غذاهای سنتی ایرانی بورانی اسفناج یا همان ترکیب اسفناج با ماست است. اما باید بدانیم این ترکیب غذایی مفید است یا مضراتی به همراه دارد؟ در ادامه به شرح این مطلب می‌پردازیم.

ترکیبات اسفناج

اسفناج از جمله سبزی‌های برگ دار به رنگ ( معمولاً ) سبز تیره است. همان گونه که احتمالاً می‌دانید، رنگ سبز سبزی‌ها به دلیل وجود رنگ دانه‌ای است به نام سبزینه یا کلروفیل که در ساختمان مولکولی خود، منیزیم دارد. پس از همین جا معلوم می شود سبزی‌ها و خاصه اسفناج از منابع خوب منیزیم هستند.
هر ۱۰۰ گرم اسفناج پخته و آب گرفته (یعنی همان شکلی که عموماً برای تهیه بورانی استفاده می شود)، حدود ۸۷ میلی گرم منیزیم دارد. جالب اینکه مقادیر کلسیم و آهن آن، به ترتیب ۳/۵۷ و ۱۳۶ میلی گرم است. یعنی آهن آن از گوشت قرمز و کلسیم آن از ماست بیشتر است! با این همه، اسفناج منبع خوب کلسیم یا آهن به شمار نمی رود!

اسفناج منبع خوب کلسیم یا آهن نیست

علت این مسئله، جذب نسبتاً اندک این مواد مغذی از اسفناج به دلیل وجود فیبر و به ویژه ترکیبی به نام اسید اگزالیک است که به شکل فعال آن اگزالات می‌گوییم. بسیاری از گیاهان این ماده را از اکسیداسیون ناقص قندها (کربوهیدرات ها) می‌سازند. اگزالات در بدن نیز تولید می‌شود و از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود. در پاره ای موارد ممکن است دفع آن از ادرار زیاد شود. در این حال امکان دارد اگزالات با کلسیم ادرار تشکیل سنگ بدهد.
به همین دلیل در این موارد می باید منابع غذایی اگزالات ( مانند اسفناج ) در رژیم غذایی بیمار محدود شود. هر ۱۰۰ گرم اسفناج پخته حدود ۳۶۵ ۱۵۵ میلی گرم اگزالات دارد. اگزالات با پیوستن به عناصر دو ظرفیتی به ویژه کلسیم و آهن جذب آن‌ها را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.
گفته می شود کلسیم اسفناج به دلیل وجود اگزالات، در مقایسه با سایر مواد غذایی کمترین مقدار جذب را دارد به طوری که بدن می‌تواند حدود نیمی از کلسیم کلم بروکلی را جذب کند ولی تنها ۵ درصد کلسیم اسفناج ممکن است جذب شود. پختن اسفناج تأثیر چندانی بر اگزالات آن ندارد. بنابراین، تا آنجا که به کلسیم و آهن اسفناج مربوط می‌شود، افزودن ماست به آن از ارزش تغذیه‌ای آن نمی‌کاهد چون برخلاف تصور بسیاری از افراد، اساساً اسفناج منبع خوبی برای این مواد نیست.

ترکیبات ماست

ماست یکی از فراورده‌های لبنی تخمیری است که هر ۱۰۰ گرم آن ۳/۵ درصد پروتئین و ۱۲۰ میلی گرم کلسیم دارد. مقدار چربی ماست‌های موجود در بازار متفاوت است و بر حسب آن طبعاً مقدار بقیه اجزا نیز ممکن است فرق کند. با این حال اگر ماست حدود ۳ درصد چربی داشته باشد، هر ۱۰۰ گرم آن حدود ۶۰ کیلوکالری خواهد داشت. به عبارت ساده‌تر، هر یک لیوانِ پُر ماست ۳ درصد چربی، حدود ۳۰۰ میلی گرم کلسیم و ۱۵۰ کیلوکالری انرژی دارد.

آیا اگزالات اسفناج از جذب کلسیم ماست می کاهد ؟

اما آیا فیبر و اگزالات اسفناج، مانع جذب کلسیم ماست می‌شود؟ البته ممکن است چنین اتفاقی بیفتد و تا حدودی جذب کلسیم کمتر شود اما جذب کلسیم به عوامل دیگری نظیر مقدار کلسیم در وعده غذایی، نیاز بدن، ویتامین D و ترشح کافی اسید معدی نیز بستگی دارد. مقادیر معمول فیبر غذایی عموماً تأثیر چندانی بر جذب کلسیم ندارند. بد نیست بدانید که اسفناج منبع خوبی از ویتامین های A، C، E، K، اسید فولیک، B۲، B۶، نیاسین و نیز املاحی چون مس، فسفر و منگنز است.

جمع‌بندی

افزودن ماست به اسفناج کمی از جذب کلسیم کاهش می‌دهد.اما اگر می‌خواهید اسفناج را با ماست مخلوط کنید بهتر است از اسفناج تازه با حجم کم استفاده کنید زیرا اگزالات موجود در اسفناج از جذب کلسیم ماست کمی جلوگیری می‌کند. در طب سنتی برای ماست و اسفناج از گردو و زعفران به عنوان مصلح ذکر شده است، همچنین مصرف انواع ماست با غذاهای گوشتی یکی از پرهیزهای طب سنتی می‌باشد.

(Visited 4,795 times, 1 visits today)