آشنایی با نان کماج
کماج یا کماچ یا کوماج نوعی نان حجیم و گاها شیرین است که در بسیاری از نواحی ایران تهیه میشود. درباره تاریخچه پیدایش نان کماج گمانهزنی بسیار است اما بسیاری این نوع نان را (حجیم) مربوط به اسکاتلند میدانند. که بعدها از طریق انگلیس وارد خاورمیانه شده است. اسکاتلندیها بطور سنتی این نوع نان را در ظرفی شبیه ماهیتابه میگذارند و درون تنور میپزند. همچنین که در برخی شهرهای ایران نیز کماج اینگونه تهیه میشود.
اولین اشارات مکتوب به کماج توسط حاج غلامحسین طبیب بوشهری در ۲۵۰ سال گذشته شده است. حاج غلامحسین طبیب درباره کماج اینچنین نقل کرده است که این نان توسط دو برادر از عراق به ایران و بوشهر وارد شد، که مورد استقبال مردم قرار گرفت بطوری که کماجپزیها در شهرها گسترش یافتند. ایشان همچنان ذکر کردهاند کماجپزیها چهار نوع کماج شکری، ساده، قلمی و پنجرهای میپختند و به فروش میرساندند.
برخی نیز بر این باورند که نان کماج از زمانهای بسیار دور در ایران پخته میشده و به این علت که این نان را در ظرف کماجدان نگهداری میکردند به نام کماج معروف شده است. اما همانطور که پیداست کماج در لغت به معنای نان برجسته و سطبر (دهخدا) یا نانی که در تنور بروی خاکستر گرم پزند (فرهنگ ناظم الاطبا) آمده است. تنوع تهیه کماجها بسیار است بطوری که در بسیاری از شهرهای ایران کماج با مواد اولیه متفاوت بصورت مغزدار با خرما، دارچین، زردچوبه، هل و گلاب یا ساده تهیه میشود.
در رودسر به کماج، کلوبیج نان گفته میشود که با آرد برنج طبخ میشود. در خراسان شمالی و اختصاصا زبان کرمانجی به آن کوماج گفته میشود که همراه روغن زرد حیوانی و زردچوبه (شبیه نان چوزمه) پخته میشود. در کرمان نوعی شیرینی همانند دستور کماج تهیه میشود که به آن کماج سِهن میگویند که با آرد سمنو، خرما، هل و دارچین طبخ میشود. زنان آذری نیز کماجی به نام کَمَک همراه گردو و خرما تهیه میکنند. همچنین کماج همدان نیز یکی از معروفترین کماجهای ایران است.